Yes!

Het is gelukt: ik krijg de kans om mijn ideeën over de partijraad waar te maken. Maar de kamercentralevergadering was ook in andere opzichten de moeite waard. Het was erg inspirerend om te zien dat meer dan honderd leden uit heel Overijssel naar Nijverdal waren gekomen. Vooral Hengelo liet van zich horen. Uiteraard werd er vooraf bij de koffie veel gesproken over de uitgelekte brief van Wiegel en het aangekondigde aftreden van Jan van Zanen. Vooral het laatste ontmoette veel begrip en waardering.

Henk Borger, afdelingsvoorzitter Hof van Twente, die lid is van de commissie-Dekker leidde de discussie over dit rapport. Vooral het voorstel om van politieke vertegenwoordigers een financiële bijdrage aan de partij te vragen leverde discussie op. Ad Nijhuis, fractievoorzitter Ommen, tekende hier principieel bezwaar tegen aan, omdat een verplichte bijdrage op gespannen voet staat met de zuiveringseed die volksvertegenwoordigers afleggen. Ander bezwaren waren:
-de vergoedingen voor raadswerk zijn toch al heel bescheiden
-een verplichte landelijke afdracht kan per saldo wel eens minder opleveren als rekening wordt gehouden met wat nu plaatselijk vrijwillig wordt bijgedragen.

Henk heeft aangegeven dat de uitvoering van sommige voorstellen van de commissie vereist dat er meer geldmiddelen beschikbaar komen en dat de wat directere betrokkenheid van de politieke vertegenwoordigers bij het resultaat van de verkiezingen een bijdrage daaraan rechtvaardigen. Zelf heb ik erop gewezen dat we op dit moment een situatie kennen waarin partijen als CDA en PvdA waarmee wij moeten concurreren langs deze weg naar verhouding meer geld ter beschikking krijgen dan de VVD. Je kunt natuurlijk praten over de vorm waarin je dat giet, maar als wij minder voor onze partij over hebben mogen we niet verwachten dat er rond campagnes wel vergelijkbare prestaties worden geleverd.

Mark Rutte kwam na een middag waarin de media weer veel aandacht vroegen toch naar Overijssel gespoed en kon meteen aan de bak. Het kabinet Balkenende IV is aan het "sneeuwschuiven" alle problemen worden in een steeds grotere hoop vooruit geschoven. Het beleid dat wel wordt uitgevoerd komt er vooral op neer dat mensen worden ontmoedigd om hun best te doen. Hij ging zelfkritiek niet uit de weg, maar straalde ook de overtuiging uit dat de VVD er weer bovenop gaat komen. In een levendige discussie wist Mark zijn begeestering steeds meer op de zaal over te dragen, zodat aan het eind voorzitter Gerrit Jan Kok concludeerde dat je met zo'n aanvoerder bij echte verkiezingen op een beter resultaat mag rekenen dan de peilingen nu suggereren.

Ineke Steinmetz, voorzitter van de Statenfractie, gaf een uitgebreide toelichting op de vaststelling van de provincie. De VVD heeft bij het financieel beleid en verkeer een duidelijk stempel op de discussie heeft gezet. Ergernis was er over de greep in de provinciale kas door het kabinet Balkenende IV.

Hans Hagendijk gaf een overzicht van de voorbereidingen van de waterschapsverkiezingen. Hoewel hij in de vorige vergadering is afgetreden als voorzitter van de kamercentrale, is hij bereid dit karwei af te maken. Net als nu al in de landelijke VVD krijgen we in Overijssel vanaf 2008 een permanente scoutingcommissie. Henk de Jager die daarvoor in het kamercentralebestuur de verantwoordelijkheid heeft, presenteerde de aanpak die daarbij wordt gevolgd. Na een toelichting van penningmeester Willemien Schoneveld werd de begroting voor 2008 met algemene stemmen aanvaard.

En aan het eind was er natuurlijk de verkiezing van twee partijraadsleden. Pim Koegler had zich teruggetrokken, zodat er vier kandidaten over waren: Wim van der Elst (afdelingsvoorzitter Almelo), Ad Nijhuis, Pieter Schipper (Statenlid) en ikzelf. In de zaal was het in de loop van de avond steeds warmer geworden, dus het was geen straf om na een korte presentatie met zijn vieren gezellig buiten de zaal de uitslagen af te wachten. Uiteindelijk bleek ik voor de eerste plaats met een ruime meerderheid te zijn gekozen. Bij de tweede plaats kreeg Ad Nijhuis de meerderheid. Ik ben iedereen erg dankbaar voor het ruime vertrouwen dat mij is geschonken. Het was in veel opzichten een avond om nieuwe energie voor toekomstige actie uit te putten.

Geen applausmachine, maar wat dan wel

Het heeft weinig zin als de partijraad zich vooral richt op onderwerpen die in Den Haag actueel zijn. In dat stadium horen onze volksvertegenwoordigers bezig te zijn met het debat in de samenleving, niet met dat binnen de partij. De partijraad zit dan al gauw in de positie dat hij alleen nog maar kan kiezen hoe hij de VVD schaadt: door fracties voor de voeten te lopen en het beeld van een verdeelde partij uit te dragen of door als een dure applausmachine te functioneren zonder echte bijdrage aan de meningsvorming te leveren.

In een politieke partij horen voortdurend tal van politieke discussies gevoerd te worden. Discussies over actuele kwesties kunnen het beste rechtstreeks tussen leden en volksvertegenwoordigers plaatsvinden. Of dat nu gebeurt op een traditionele sprekersavond, in een forum, een politiek café of op een ledenvergadering maakt niet eens zoveel uit. Ze hebben allemaal hun sterke kanten en vullen elkaar daarom aan.

Bij onderwerpen voor de wat langere termijn kunnen knopen het beste worden doorgehakt door de ledenvergadering. Dat geldt bijvoorbeeld voor Visiedocumenten en verkiezingsprogramma's. De ervaring leert dat dit beter gaat naarmate de voorbereiding zorgvuldiger is geweest en veel mensen in de onderwerpen zijn geïnteresseerd: je kunt er dan op rekenen dat het resultaat werkelijk het oordeel van de leden is.

Daarmee wordt vanzelf duidelijk waar het nut van de partijraad ligt: onderwerpen op de wat langere termijn die nog voorbereiding vragen of nog maar een beperkt deel van de leden interesseren. Doordat de partijraad vaker bijeenkomt met een vaste samenstelling heeft hij meer mogelijkheden om moeilijke kwesties rustig uit te diepen. Dat wil bepaald niet zeggen dat de partijraad in een soort isolement moet werken: bij een beperkt deel van 42.000 praat je nog altijd over duizenden belangstellende leden. De partijraad zou ervoor moeten zorgen dat hij zo werkt dat die leden er ook wat aan hebben.

Ik ben geen dogmaticus. Soms is het heel nuttig als de partijraad de permanente campagne van de VVD ondersteunt met een welgemeend applaus. Een enkele keer kan het nodig zijn om een actueel advies te geven om de VVD-lijn te bewaken. En het is wel eens voorgekomen dat de algemene vergadering de partijraad vraagt om een lastige knopen door te hakken. Maar de hoofdlijn zou moeten zijn dat de partijraad eraan werkt dat de VVD de politieke agenda van morgen naar haar hand kan zetten.

Volgende vraag: hoe pak je dat aan?

Liberalen doen het zelf

Vorige week zaterdag (zie het 4e tot en met 2e bericht hieronder) waren de liberale principes op zichzelf het punt niet. De echte uitdaging is veel meer hoe we die vorm geven in een goed herkenbare opstelling. Wat van oudsher typisch VVD-beleid was is de afgelopen 4 jaar gerealiseerd of wordt tegenwoordig ook door andere partijen onderschreven. Anneke Broekman (raadslid Enschede) wees er wel op dat het belangrijk blijft om de mensen op de rechterflank nu zoveel mogelijk bij elkaar te houden. "Laten we ervoor zorgen dat de neven en nichten die nu tijdelijk zijn afgedwaald uiteindelijk weer bijeenkomen."

In het gedreven betoog waarmee Janine Harsselaar de bijeenkomst vorige week opende, stelde ze voorop dat alle aandacht voor de vraag wie de partij moet aanvoeren er niet toe moet leiden dat we de inhoudelijke verdieping die we met het Liberaal Manifest hebben bereikt uit het oog verliezen. Het liberalisme is sociaal, zonder tot socialisme te vervallen. Als we onze aandacht richten op de ondewerpen die mensen raken, dan komt het met de VVD allemaal weer goed.

Roeland Fens (fractievoorzitter VVD Hengelo) pleitte ervoor dat de VVD consequent een onversneden liberaal geluid moet laten horen en vooral de kritiek die dat soms oproept niet moet vrezen. Hij signaleerde dat juist het laten horen van een herkenbaar principieel geluid de interesse van de pers oproept. Hij erkende overigens dat dat geen doel op zichzelf moet zijn.

Faruk Uçar (raadslid VVD Enschede) beklemtoonde dat het geheim voor succes ligt in de praktische vertaling van onze beginselen: hoe maken we ons gedachtegoed waar.

Uitgedaagd door Jeroen Hatenboer (foto) om aan te geven waar die vertaling op neerkomt heb ik zelf benadrukt dat we niet zo snel in de val moeten trappen problemen voor mensen op te lossen, maar hun liever het gereedschap moeten bieden om problemen zelf aan te pakken. Op een reeks van terreinen zijn goede bedoelingen nu zoekgeraakt in een bureaucratisch doolhof.

Arnold Enklaar (raadslid VVD Enschede), van wie kort geleden een boek over de identiteit van Nederland is gepubliceerd, signaleerde dat kennelijk niet alleen Nederland, maar ook de VVD aan het zoeken is naar de uitwerking van haar identiteit. Hij haalde een raadslid van de Christen Unie aan dat het voor je trouwe aanhang vaak genoeg is dat je over één of twee specifieke onderwerpen een herkenbaar standpunt inneemt. Bij het benadrukken van eigen initiatief en keuzevrijheid moeten we in de gaten houden dat dat voor veel mensen ook een last is. Marktwerking en privatisering worden vaak ook negatief ervaren.

Het is alles bij elkaar niet nodig of zinvol om opnieuw aan een Liberaal Manifest of Beginselverklaring te gaan sleutelen. We doen er beter aan om die algemene lijnen uit te gaan werken in concrete politieke discussies. Bij de partijvernieuwing was het motto "Minder partij, meer maatschappij". Mensen in, maar vooral ook buiten de VVD moeten ons zien als een werkplaats waar ze mee kunnen doen om problemen op te lossen.

Dat betekent ook iets voor de manier waarop we politieke discussies organiseren. Maar dat bewaar ik voor een volgend bericht.

Tusendoortje

Voor politiek geïnteresseerden (met een snelle internetaansluiting) is het altijd aardig om de ontwikkelingen in Amerika te volgen.

Poll: Bullshit Is Most Important Issue For 2008 Voters

De daad bij het woord

Fortuyn, Van Buitenen en Wilders hebben inmiddels wel bewezen dat je geen partij nodig hebt om de komende verkiezingen te kunnen winnen. Dat leidt soms tot de gedachte dat politieke partijen niet meer nodig zijn, zie mijn eerste bericht op dit blog. Politieke partijen zijn vooral nodig om de verkiezingen daarna te kunnen winnen. Als een politiek leider naast de politiek van alledag in zijn eentje de tegenslagen moet opvangen, conflicten zelf moet oplossen en moet blijven denken aan de langere termijn kun je rustig wachten totdat dit jongleren een keer misgaat.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat een partij al die dingen vanzelf altijd goed doet, alleen het vermogen om dit soort uitdagingen met succes aan te gaan is veel groter. Maar om een groot Nederlands filosoof te parafraseren: "Ieder voordeel heb z'n nadeel." Binnen een grotere partij krijg je vanzelf ook te maken met "zoveel hoofden, zoveel zinnen". Het wordt lastiger één duidelijk lijn uit te zetten en die vast te houden. Op de bijeenkomst over "herbronning van de VVD" (zie de twee onderstaande berichten) kwam dit op twee manieren aan de orde.

Bij een probleem is de Pavlovreactie in de politiek vaak "hoe kan de overheid dit varkentje even voor u wassen." Het is dan ook binnen de VVD vaak moeilijk om de rug recht te houden. We zouden minder bang moeten zijn om gewoon het algemeen belang en de eigen verantwoordelijkheid te verdedigen. Het sociale gezicht moeten we niet zoeken in het slappe aftreksels van in wezen socialistische oplossingen, maar door eerlijk uit te leggen wat dat algemeen belang precies is en door ervoor te zorgen dat mensen zichzelf ook echt kunnen redden. Soms zullen we dan aanlopen tegen mensen die de hele nieuwe ziektekostenstelsel alleen maar willen beoordelen naar hun persoonlijke voor- of nadeel. Niet van wakker liggen! Op den duur hebben veel mensen toch meer respect voor een partij die ergens voor durft te staan, ook als het niet populair is.

Een ander probleem is dat de VVD soms landelijk, provinciaal en plaatselijk uiteenlopende opvattingen uitdraagt. Roeland Fens (foto), fractievoorzitter Hengelo, pleitte voor een betere aanpak vanuit de partijtop, anderen vonden dat teveel lijken op de SP en betwijfelden of we daarvoor landelijk wel genoeg middelen hebben. Het was boeiend om te zien hoe van beide kanten voorbeelden uit het bedrijfsleven als argument werden aangehaald. Arnold Enklaar, raadslid Enschede, wees erop dat een politieke partij principieel iets anders is dan een bedrijf: volksvertegenwoordigers hebben op alle niveaus een eigen verantwoordelijkheid. Tenslotte was er toch overeenstemming dat het gaat om een wisselwerking, waarbij het initiatief evengoed van onderop kan komen en goede communicatie het sleutelwoord is.

Dat laatste sluit eigenlijk weer heel goed aan bij de ideeën achter mijn kandidatuur voor de partijraad. Maar na Personen en nu Praktijk wil ik het verslag over "herbronnen" eerst afmaken met Principes. Daarna kom ik weer terug op de partijraad.

Geen tijd voor "poppetjes"

In de VVD presentatie afgelopen zaterdag (zie onderstaand bericht) zat ook een beeld met de titel: Inhoud is politiek belangrijk. Hieruit zou moeten blijken dat even afgezien van het CDA, bij alle grotere partijen 60 tot 70 procent van de kiezers de stemkeus laat bepalen door de inhoudelijke standpunten van de partij. "Welke conclusie moeten we hieruit trekken", was de vraag.

Mijn antwoord: "Dat mensen liegen in enquêtes." Om het nu nog maar wat preciezer te zeggen: het is een wetenschappelijk gegeven dat mensen hun eigen drijfveren slecht kennen, maar heel goed weten wat een sociaal aanvaardbaar antwoord is. Als de invloed van de lijsttrekker werkelijk maar 2 of 3 procent zou zijn, zagen campagnes er heel anders uit! Jeroen Hatenboer noemde het zelf in zijn inleiding zelf al. Door de enorme aandacht voor de ledenraadpleging in de VVD was het Liberaal Manifest wat op de achtergrond geraakt.

Imme de Bruijn, secretaris van de VVD Hengelo, gaf een scherpe analyse van het probleem. Er er is tegenspraak tussen de boodschap dat vrije mensen zelf hun verantwoordelijkheid nemen en het haken naar naar sterk leiderschap, zoals die blijkt uit de steun voor Rita Verdonk. Het was geen goed idee om in onze campagne een meerkoppigge leiding te suggereren. Maar we moeten ook niet in de valkuil lopen om onze brede boodschap helemaal te vernauwen tot de steun voor één persoon. Op Immes weblog kun je zijn indrukken van de ochtend nalezen.

Het plaatje komt trouwens uit het onderzoek 21 minuten 2006, waar veel boeiende informatie in te vinden is. En er is ook al een editie 2007. Zelf denk ik dat we nu niet over personen moeten praten: dat komt in de aanloop naar de volgende verkiezingen vanzelf weer aan de orde. Juist bij de twee andere kernpunten, onze Praktijk en onze Principes is nu werk aan de winkel. En ik had beloofd nog wat te vertellen over Janine's betoog. Kortom, dit was niet het laatste bericht over afgelopen zaterdag.

Het stokje doorgeven

Tientallen Twentse VVD-ers kwamen gisterochtend naar Van der Valk in Hengelo om te praten over het "herbronnen" van de liberale partij. De afdelingen Enschede en Hengelo haakten met deze bijeenkomst in op dezelfde discussie in de landelijke VVD. Na twee uur levendige discussie was er overeenstemming dat het om drie dingen gaat

• Poppetjes:
  Zorgen dat aansprekende persoonlijkheden de liberale boodschap zichtbaar maken. Overtuigend leiderschap is belangrijk, maar het moet geen koekoek eenzang worden.
  


• Praktijk:
  Eensgezind optreden zonder angst voor wat anderen wel zullen zeggen


• Principes:
  Onze idealen vertalen in herkenbare oplossingen voor de problemen van vandaag

De raadsfracties en besturen uit Enschede en Hengelo waren ruim vertegenwoordigd, maar ook oude getrouwen als het echtpaar Stoop en VVD-coryfeeën elders uit Twente als Frans Backhuijs, burgemeester van Oldenzaal en nieuwe gezichten maakten er een gevarieerd samenzijn van.
Liberalen zijn wakkere mensen. Het duurde geruime tijd voor Van der Valk de koffie klaar had, maar informeel waren de gesprekken al helemaal op gang voordat Pieter Schut, voorzitter van de afdeling Enschede iedereen welkom kon heten. Hij gaf het woord aan Janine van Harsselaar-Timmer (foto) die als Overijssels lid van het algemeen bestuur van de VVD-Bestuurdersvereniging de aanzet voor deze bijeenkomst gegeven. Zij hield een gedreven betoog (waarover later meer) en gaf het stokje weer door aan Jeroen Hatenboer (voorzitter VVD-fractie Enschede). Dat was een beetje symbolisch, omdat hij haar vorig weekend ook in het algemeen bestuur van de bestuurdersvereniging is opgevolgd. Feitelijk zorgde hij voor dat de discussie in goede banen liep, maar niet voordat hij Janine had bedankt voor al het werk dat ze de afgelopen jaren heeft verzet. De stoffelijke blijk van waardering die hij haar overhandigde werd met een royaal applaus onderstreept.

Er was gezorgd voor een keurige presentatie met lichtbeelden, maar het duurde even voordat alle apparatuur was warm gedraaid. In de tussentijd toverden de instellingen van de fabrikant toch al teksten op het scherm die de aanwezigen inspireerden. Wat te denken van "Searching..." en nog mooier "Empowering people". Maar Jeroen had de lichtbeelden eigenlijk nauwelijks nodig en toen hij de discussie afrondde was er bij velen het gevoel dat dit naar meer smaakte. Over elk van de drie hierboven genoemde onderwerpen is nog wel meer gezegd. Hierover schrijf ik de komende dagen nog wat meer. In ieder geval hadden Bertus Eenkhoorn en Peter van der Vloet eer van hun voorbereidend werk. Maar ik hoop dat dit het begin is van een reeks bijeenkomsten waar we onze ideeën verder kunnen uitwerken. Waarom geen estafette van zulke ontmoetingen door heel Overijssel heen? Misschien een ander stokje om door te geven.

Wie het kleine niet eert

Het actuele speeltje in de Haagse politiek is het Elektronisch Kinddossier (EKD). De aanleiding is tragisch genoeg: er duiken telkens weer nieuwe voorbeelden op van instanties die langs elkaar heenwerkten terwijl kinderen tussen wal en schip belanden. Begrijp me goed: het is belangrijk dat de mensen die werkelijk met die jongeren bezig zijn, alle informatie krijgen die ze nodig hebben. Maar uiteindelijk is succes een kwestie van mensen die eer stellen in hun werk en weten dat ze dat alleen samen met anderen kunnen bereiken. Hillary Clinton zei dat altijd heel mooi "It take a village to raise a child." Je kunt informatietechnologie gebruiken om van bovenaf papieren bureaucratie door elektronische bureaucratie te vervangen. Daar is geen kind mee geholpen. Je kunt diezelfde technologie ook gebruiken om van onderaf vakmensen het gereedschap te geven om hun werk goed te doen. Kan dat werken? De grote successen van internet bestaan nu vooral uit projecten waarbij je een klein beetje slim gereedschap aanreikt en tal van mensen daar zelf mee aan de slag gaan. Dit soort oplossingen belooft geen 100% gegarandeerd succes, maar blijkt in de praktijk meer succes op te leveren dan de plannen die dat theoretisch wel beloofden.

Gure herfst

Na de "100 dagen" deed de begroting van het kabinet mij denken aan een wat ouder gedichtje van Friedrich  von Logau.

Der Frühling ist zwar schön,
doch wenn der Herbst nicht wär,
wär zwar das Auge satt,
der Magen aber leer.

Vrij vertaald:

De lente is wel mooi,
maar wordt de herfst vergeten,
was het leuk om te zien
maar heb je niets te eten.