Geen applausmachine, maar wat dan wel

Het heeft weinig zin als de partijraad zich vooral richt op onderwerpen die in Den Haag actueel zijn. In dat stadium horen onze volksvertegenwoordigers bezig te zijn met het debat in de samenleving, niet met dat binnen de partij. De partijraad zit dan al gauw in de positie dat hij alleen nog maar kan kiezen hoe hij de VVD schaadt: door fracties voor de voeten te lopen en het beeld van een verdeelde partij uit te dragen of door als een dure applausmachine te functioneren zonder echte bijdrage aan de meningsvorming te leveren.

In een politieke partij horen voortdurend tal van politieke discussies gevoerd te worden. Discussies over actuele kwesties kunnen het beste rechtstreeks tussen leden en volksvertegenwoordigers plaatsvinden. Of dat nu gebeurt op een traditionele sprekersavond, in een forum, een politiek café of op een ledenvergadering maakt niet eens zoveel uit. Ze hebben allemaal hun sterke kanten en vullen elkaar daarom aan.

Bij onderwerpen voor de wat langere termijn kunnen knopen het beste worden doorgehakt door de ledenvergadering. Dat geldt bijvoorbeeld voor Visiedocumenten en verkiezingsprogramma's. De ervaring leert dat dit beter gaat naarmate de voorbereiding zorgvuldiger is geweest en veel mensen in de onderwerpen zijn geïnteresseerd: je kunt er dan op rekenen dat het resultaat werkelijk het oordeel van de leden is.

Daarmee wordt vanzelf duidelijk waar het nut van de partijraad ligt: onderwerpen op de wat langere termijn die nog voorbereiding vragen of nog maar een beperkt deel van de leden interesseren. Doordat de partijraad vaker bijeenkomt met een vaste samenstelling heeft hij meer mogelijkheden om moeilijke kwesties rustig uit te diepen. Dat wil bepaald niet zeggen dat de partijraad in een soort isolement moet werken: bij een beperkt deel van 42.000 praat je nog altijd over duizenden belangstellende leden. De partijraad zou ervoor moeten zorgen dat hij zo werkt dat die leden er ook wat aan hebben.

Ik ben geen dogmaticus. Soms is het heel nuttig als de partijraad de permanente campagne van de VVD ondersteunt met een welgemeend applaus. Een enkele keer kan het nodig zijn om een actueel advies te geven om de VVD-lijn te bewaken. En het is wel eens voorgekomen dat de algemene vergadering de partijraad vraagt om een lastige knopen door te hakken. Maar de hoofdlijn zou moeten zijn dat de partijraad eraan werkt dat de VVD de politieke agenda van morgen naar haar hand kan zetten.

Volgende vraag: hoe pak je dat aan?