Bos krijgt het voor elkaar

Een echte topper kun je herkennen doordat hij nooit tevreden is. Zodra hij zijn doel vrijwel bereikt heeft, is hij alweer aan het kijken hoe hij de lat hoger kan leggen.

Op 22 januari zei Wouter Bos (foto) dat een recessie "volstrekt niet aan de orde is". Nu er steeds meer landen in Europa wel degelijk in de recessie belanden, kwam hij vandaag met zijn nieuw target: "Maar we doen het nog altijd beter dan het Europees gemiddelde". Met de trouwe steun van Jan Peter Balkenende gaat het hem vast lukken daar ook een eind aan te maken.

Moeilijk is dat niet. Gewoon doorgaan met de voorstellen van Mark Rutte af te wijzen, omdat er zogenaamd "geïnvesteerd" moet worden. Het is mooi dat dit kabinet arme mensen wil beschermen tegen valse voorlichting door kredietverleners. Maar hoe overtuigend is dat wanneer dit kabinet zichzelf net zo gedraagt als die gezinnen?

Pal voor Georgië

De oorlog van Rusland tegen Georgië wordt met de dag grimmiger. Voor wie een beetje oplet is wel duidelijk dat het Russische regime de aandacht voor de Olympische Spelen gebruikt om de Georgiërs weer onder de knoet te brengen. Georgië is niet zomaar een overblijfsel van Sovjet imperium. Het is een land met een rijke geschiedenis die net zover teruggaat als die van Griekenland, en een eigen taal en cultuur die zich nooit door de Russische hebben laten verdrukken. Het is ook een land waar de bevolking met Mikhail Saakashvili (foto) voor een president heeft gekozen die niet aan de leiband van Moskou wil lopen.

Een zeer lokaal conflict in Zuid Ossetië leidt nu tot Russische aanvallen op plaatsen daar ver vandaan. Terwijl de Russische troepen het gebied waar het om ging allang onder de voet gelopen hebben. Is dit dan misschien nodig om zich te kunnen verweren tegen "Georgische agressie". Kijk even naar het volgende tabelletje over de totale strijdmacht van beide landen en beslis voor jezelf.

---

                    Georgië  Rusland
Manschappen:         26.900  641.000
Tanks:                   82    6.717
Pantservoertuigen:      139    6,388
Gevechtsvliegtuigen:      7    1,206
Zwaar geschut:           95    7,550
bron: BBC

---

Wat bezielt de Russische machthebbers dan? Heel verhelderend is de discussie in de Veiligheidsraad. Volgens Reuters heeft de Vitaly Tsjoerkin, de Russische ambassadeur daar, onder meer verklaard: "Historisch stond Rusland altijd borg voor de veiligheid van de mensen in de Kaukasus en dat blijft zo" (mijn vertaling). De vrijheid van die mensen, bijvoorbeeld om zelf uit te maken hoe ze zich willen beveiligen, wordt duidelijk minder gewaarborgd.

Nog duidelijker is de volgende gedachtenwisseling in de Veiligheidsraad. Tsjoerkin wilde het verwijt pareren dat Rusland internationale bemiddeling uit de weg gaat en verwees naar direct contact tussen Rusland en de VS. Daar kon Zalmay Khalilzad, de Amerikaanse ambassadeur bij Veiligheidsraad, meteen iets zorgelijks over melden:
"In that conversation, Foreign Minister Lavrov told U.S. Secretary of State Rice that a democratically elected president of Georgia - and I quote - 'must go.' I quote again: 'Saakashvili must go.' This is completely unacceptable and crosses the line. I want to ask Ambassador Churkin, is your government's objective regime change in Georgia? The overthrow of the democratically elected government of Georgia?"

Het antwoord van Tsjoerkin kwam direct:
"Your interesting reference to the diplomatic telephone call - this confidential call between our minister and your secretary of state - I would like to say straight away, that regime change is an American expression. We do not use such an expression. I'm encouraged by the fact that you have referred to this publicly - I suggest that this means this is an interesting idea and that you are ready to bring this forward to the public platform."

Daar nam Khalilzad genoegen mee.
"I want to restate my question to Ambassador Churkin, he did not answer my question. Is the goal of the Russian Federation to change the leadership of Georgia?"

Tsjoerkin weer:
"I suggest that I gave a complete response. Maybe the ambassador was not listening when I gave my response? Maybe he did not have his earpiece on? I suggest that I gave a full response to that question."

Naderhand liet Tsjoerkin zich nog wel ontvallen dat er leiders waren die een obstakel zijn geworden.

De vraag wordt zo heel simpel. Willen we terug naar een Europa waar de regering van sommige landen niet door de bevolking, maar door het Kremlin wordt gekozen? Zo nee, dan moet de rest van Europa pal staan voor de onafhankelijkheid van Georgië. Het heeft weinig zin als we tegen de Taliban verdedigen wat we zo weer bij het Kremlin inleveren.

Individualisatie

Over mijn eigen opvatting over individualisering heb ik al een kort blog geschreven. In de aanloop naar de beginselverklaring dit maal een meer uitgebreide stellingnamen als gastbijdrage van Peter Lamberts (foto). Hij is voorzitter van de werkgroep "Het sociale gezicht van de VVD", waar ook meer over de nieuwe beginselverklaring wordt geschreven.

Liberalisme onderscheidt zich – meer dan op welk punt dan ook – vanwege het feit dat mensen het recht hebben om zich afwijkend op te stellen van anderen. Het zoeken van de eigen kwaliteiten en het ontplooien van eigen initiatieven is een belangrijk fundament onder een krachtige samenleving.

Regelmatig is het begrip ook onderhevig aan kritiek en dat komt niet in de laatste plaats, omdat een onjuiste benadering van individualisme sterke gelijkenissen gaat vertonen met egoïsme. Egoïsme heeft niets van doen met liberalisme, maar het verschil blijft hangen in de begrenzing door aantasting van andermans vrijheid of “welbegrepen eigenbelang”. Dit geeft echter geen verdieping van het begrip “individualisering”.

Wat ik mis in de hele discussie is dat individualisering meer is (c.q. moet zijn) dan strijden voor je eigen belangen. Als een liberaal de vrije ontwikkeling van individuen zo belangrijk vindt dan vindt hij het niet alleen belangrijk om zich in te zetten voor de eigen ontwikkeling, maar ook om zich in te zetten voor de ontwikkelingsmogelijkheden van een ander. Dit uit zich in een aantal onderwerpen.

1.Verantwoord omgaan met je vrijheid betekent dat je oog hebt voor de situatie waarin je de vrijheid van een ander beperkt (ongewenste intimiteiten, roken moet mogen, geluidsoverlast e.d.). Dit is een bekend terrein

2.Inspanningen om de vrije ontwikkeling van een ander mogelijk te maken zitten al in de nachtwakerstaat. Defensie en rechterlijke macht voorkomen repressie waardoor iemand in zijn schulp kruipt. Onderwijs en gezondheidszorg zijn mogelijkheden om actief te zorgen dat achterstanden (gelijke kans op kennis of gelijke kans op een gezond lichaam). Dit is echter én zeer defensief én een rol voor de overheid waar de burger feitelijk alleen door belastingen aan bijdraagt.

3.Wat ik mis is dat ik als liberale burger ook besef, dat ik een verantwoordelijkheid draag om er voor te zorgen dat anderen zich vrij kunnen ontwikkelen. En ik vind het ook terecht om daar op te worden aangesproken. Of het nu gaat om inspanningen in de sfeer van ontwikkelings-samenwerking, vrijwilligerswerk, mantelzorg, mensenrechten en zo veel meer zijn dit inspanningen waar je als burger niet direct zelf voordeel aan hebt, maar waarmee je wel mogelijk maakt dat anderen zich vrij kunnen ontwikkelen. Hierbij geldt ook dat je als burger bij andere burgers of de politiek kunt aandringen op een moreel appel om hierbij aan te haken.

Uitgangspunt is dat liberalen voor gelijkwaardigheid zijn. Als je de kansen niet pakt dan is het je eigen verantwoordelijkheid, maar als je geen kansen krijgt ligt het anders. Simpel ligt dit bij de interventie in Irak of Afghanistan; zonder onze inspanningen krijgen deze mensen geen eerlijke kans om zich te ontwikkelen. Ook duidelijk ligt het in de ‘derde wereld’ als mensen dankzij een microkrediet een eerlijke kans krijgen én zelf hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Dus geen geld geven waar geen verantwoording aan vast zit.

Hoe ligt het echter voor kinderen, die in een Vogelaar-wijk opgroeien? Tussen de werkeloosheid, demotivatie, criminaliteit, diverse sociale problemen (drugs, drank, prostitutie) en veel meer. Deze kinderen hebben geen gelijkwaardige uitgangspositie ten opzichte van ‘normale’ kinderen in Nederland. Als liberaal vind ik het rechtvaardig om deze mensen een handreiking te doen. In feite is ook de Wet Werk en Bijstand hiervan een geweldig voorbeeld; een uitgestoken hand in combinatie met een beroep op de verantwoordelijkheid van de betrokken burger.

Een stem uit het verleden

Wij Nederlandse liberalen discussiëren al heel lang over het nut van beginselprogramma's. Tot 1917 werd de Tweede Kamer gekozen in een districtenstelsel. Er bestonden binnen de districten veel plaatselijke kiesverenigingen, maar landelijke partijen kende Nederland tot 1878 niet. In dat jaar richtte Abraham Kuyper de Antirevolutionaire Partij (ARP) op, een voor die tijd strak geleide organisatie die van meet af aan een uitgeschreven programma kende. Deze partij is in 1980 opgegaan in het CDA.

In een districtenstelsel betekent een openvallende plaats dat er in dat district nieuwe verkiezingen nodig zijn. Wat toen een 'programma' werd genoemd, gold dus vanzelfsprekend voor meerdere verkiezingen en is daarom wel te vergelijken met wat we nu een beginselprogramma noemen.

Het idee om volksvertegenwoordigers aan een programma te binden was - zeker in liberale kring - bepaald niet onomstreden. Aan de ene kant gaat het dan om het ideaal dat de leden van een volksvertegenwoordiging pas na onderlinge uitwisseling van inzichten in volle vrijheid horen af te wegen wat voor het hele land het beste is. En aan de andere kant bestonden er onder de liberalen behoorlijke meningsverschillen, zodat een programma hier ook als een splijtzwam kon werken.

Pas na een stevige verkiezingsnederlaag in 1885 werd de eerste liberale partij in Nederland opgericht: de Liberale Unie. De markante liberaal Isaäc Levy (foto) trad bij oprichting op als voorzitter. Hij herinnerde eraan dat in de oppositie belanden op zichzelf niet zo erg is, daar moet iedere partij nu eenmaal rekening mee houden: “De veerkracht die door langdurig gebruik afneemt, herwint zij allicht wanneer tijdelijke tegenspoed haar staalt.” Maar het is wel een goed moment om je op je idealen te bezinnen. Hij pareerde de kritiek dat de liberalen een duidelijk principe misten: “Aan niemand, in ons land en daarbuiten, behoeft het onbekend te wezen, dat de liberale partij 'zelfstandige verwezenlijking van den Rechtsstaat begeert' – zelfstandig in diepgaande tegenstelling met de Kerkelijke partijen, die voor het Staatsrecht bij de Openbaring ter schoole gaan.”

In die tijd betekende het woord 'partij' eerder 'richting' of 'stroming'. Omdat organisaties die aan verkiezingen meedoen het vaak in hun naam gebruikten, is het vandaag de dag een ander woord voor dat soort organisaties geworden. Om een idee te geven van de tegenstelling met de 'Kerkelijke partijen' inhield, is het aardig om artikel 2 van het toenmalige programma van de ARP te citeren:

Noch in den volkswil, noch in de wet, maar alleen in God vindt zij de bron van het souvereine gezag, en verwerpt mitsdien enerzijds het beginsel van volks-souvereiniteit; terwijl zij anderzijds de souvereiniteit van Oranje eert, als onder leiding Gods in onze geschiedenis geworteld; door de mannen van 1813 in den Nederlandschen staat tot ontwikkeling gebracht; en door de grondwet als zoodanig bevestigd.

Terzijde: tot aan de eerste puntkomma zou Mohammed B. zich hier helemaal in kunnen vinden. Je hoeft voor enge ideeën niet per se naar het buitenland; de vaderlandse geschiedenis biedt stof genoeg. Na die puntkomma kun je trouwens weer zien hoe enge ideeën in dit polderland worden ingedijkt en drooggelegd.

Het was opvallend genoeg niet de bedoeling dat de Liberale Unie ook een programma zou vaststellen. In de woorden van Levy: “Zoo jong is onze partij niet, dat zij een aanbevelingsbrief zou behoeven in de vorm van een 'programma van beginselen', noch zo arm aan daden, dat zij het recht zou missen daarheen te verwijzen.”

Dat een partij ook best zonder beginselverklaring kan bestaan, kun je vanuit de liberale traditie dus best te verdedigen. Als je het laatste citaat zorgvuldig leest, is een nieuwe beginselverklaring juist iets voor een nieuwe stroming.

De ware spirit

Het is de bedoeling dat de VVD op 15 november 2008 een nieuwe beginselverklaring gaat vaststellen. Op 30 juni zal ter voorbereiding daarvan een discussie in de partijraad plaatsvinden. En als voorbereiding daarop plaats ik weer een wat blogs. Er zullen vier lijnen in zitten:
1. heden (gisteren)
2. verleden (morgen)
3. principes doordacht (overmorgen)
4. VVD van nu (vandaag)
In alle lijnen komen meerdere bijdragen, commentaar en gastbijdragen zijn welkom. Waar het werkelijk toe moet leiden weet ik eigenlijk zelf nog niet.

Een discussie over de beginselverklaring heeft voor mij op dit moment niet zo'n hoge prioriteit. Begrijp me goed, ik vind het altijd heerlijk om over liberalisme na te denken en de discussiëren. Ik ga dus vrolijk meedoen. Maar voor de problemen waar de wereld, Nederland en de VVD mee worstelen lijkt een nieuwe beginselverklaring mij geen oplossing. moeten we met elkaar niet de studeerkamer in, maar de straat op! Het ontbreekt niet aan ideeën, maar aan vertrouwen. Dat herstellen we eerder op straat dan in de studeerkamer.|Dat lijkt me de ware spirit (foto)

Tussen Bokito en Zidane

Voor de belediging van het jaar wil ik graag nomineren: het Amsterdam Comedy Festival en wel voor de volgende verklaring (uit Trouw):

"Het Amsterdam Comedy Festival neemt de verantwoordelijkheid op zich voor het incident waarbij Theo Maassen zaterdag de camera van een journaliste vernielde. De organisatie van het festival laat zondagmiddag weten dat niet goed is gecommuniceerd dat niet mocht worden gefotografeerd. [...] Volgens de organisatie van het festival heeft geen van beide partijen schuld aan het incident, waarbij de vijftienduizend euro kostende camera van [Ilvy] Njiokiktjien sneuvelde nadat Maassen het apparaat in de lucht had gegooid."

Waarom zie ik hierin een belediging? Daarvoor is het goed eerst een wat uitvoeriger beschrijving van de toedracht te lezen in de Volkskrant.


Ik wacht hier wel even.


Met haar verklaring volgt het Festival het goede voorbeeld van de diergaarde Blijdorp dat ook de volledige aansprakelijkheid nam voor het incident met de losgebroken gorilla Bokito (foto). Maar door duidelijk aan te geven dat Theo Maassen helemaal niet verantwoordelijk is voor zijn gedrag, is hij geclassificeerd als een kale bleekneusgorilla. Nu maar hopen dat de theaterdirecties in den lande voortaan zorgen voor voldoende afscherming van het publiek.



Spreken over "beide partijen" komt in dit verband trouwens ook neer op een subtiele belediging van Ilvy Njiokiktjien die dus echt niets valt te verwijten. Maar dit soort sussende verklaringen past keurig in de Amsterdamse stijl waarin wangedrag wordt verbloemd 'om de boel bij elkaar te houden'.

Het trieste van dit optreden is de gemiste kans een kortharige poldergorilla bij zijn ontwikkelingsproces te ondersteunen. Nu bevestig je hem in zijn idee dat het wel OK is om vrouwen te intimideren (dit was niet de eerste keer) en voor je eigen verantwoordelijkheid weg te lopen met wat schimpscheuten naar een andere bezoeker, Jan Jaap van der Wal en Rita Verdonk.

Ik ben geen aanhanger van Rita Verdonk, maar zij gaf uiteindelijk juist toe dat ze zelf de eindverantwoordelijkheid houdt. Het maakt het gedoe met luisteren in het land en websites allemaal wat minder geloofwaardig, maar het is iets heel anders dan eerst het publiek opjuinen tegen een eenling en dan verbaasd doen over je eigen gewelddadigheid. Met zijn linkse arrogantie richting Verdonk en zijn volledig ontbrekende zelfkritiek demonstreert Maassen weer eens dat fascisme in de praktijk geen overdreven conservatisme, maar ontspoord socialisme is.

Zonder persoonlijke verantwoordelijkheid kan er geen vrijheid bestaan: dan rest er alleen losbandigheid - en dat is echt iets anders. Natuurlijk, mensen maken fouten. Ik kan me prima voorstellen dat er op een gegeven ogenblik een stop doorslaat. Maar een vrij man neemt ook dan zelf de verantwoordelijkheid voor zijn handelen. Zinedine Zidane(foto), dat is pas een man.

Ondertussen aan de Lauriergracht 37

Als uw idee van dun, slap en rekbaar een gebruikt condoom is, heeft u nog nooit naar de ruggengraat van Bernard Wientjes gekeken. Wie Bernard Wientjes is? U bent verontschuldigd als u dat niet weet, want hij had nog geen artikel in Wikipedia. En Wikipedia is ook verontschuldigd, want ik vind niet dat je van vrijwilligers mag verlangen dat ze over zoveel onbenul gaan schrijven.

Bernard Wientjes is voorzitter van VNO-NCW en heeft volgens de Volkskrant het volgende beweerd: ‘Als het tot een boycot komt, dan leidt dat door de exportpositie van Nederland al snel tot schade. Bedrijven als Shell, Philips en Unilever zijn makkelijk als Nederlands te herkennen’. ‘Ik weet niet hoe rijk Geert Wilders is, of hoe goed hij is verzekerd. Mocht er een boycot komen, dan zullen we onderzoeken of het mogelijk is of we Wilders aansprakelijk kunnen stellen.’


De aanleiding voor deze heldhaftige opstelling van de heer Wientjes heb ik geen blog waardig gegund en dat probeer ik zo te houden. Maar als de heer Wientjes ondanks zijn drukke werkzaamheden af te toe de kans wel eens een krant leest, kan hem toch niet ontgaan zijn dat Geert Wilders al enige tijd met de dood wordt bedreigd. Het vertelt een boel over Bernard Wientjes dat hij blijkbaar denkt dat het normaal is dat je meer geeft om je rijkdom en je verzekeringen dan om je leven. Sommige buitenlanders zouden zeggen: iemand als mijnheer Wientjes is makkelijk als Nederlander te herkennen.

Zouden de leden van VNO-NCW nu echt blij zijn met zo'n rechtszaak? Stel nu eens, de rechter zegt inderdaad: als jij iets doet en anderen gaan daar verkeerd mee om, ben jij toch aansprakelijk voor de schade. Zonder verkoop van benzine zijn er veel minder verkeersongelukken. Zonder dvd-spelers en beeldschermen geen illegale kopiën van films. Zonder verkoop van lekkernijen veel minder hart- en vaatziekten. Goede kans dat alle advocatenkantoren zich dankbaar bij VNO-NCW aansluiten.

Nou is het gebeurde van afgelopen week voor ons die wel vaker een krant lezen, niet helemaal als een verassing gekomen. En ik kan me indenken dat ergens in de enorme kantoortoren van VNO-NCW aan het Malieveld allang is uitgezocht dat zo'n rechtszaak tamelijk kansloos is. Een fundamenteel idee van een vrije samenleving is dat we verantwoordelijk zijn voor ons eigen gedrag, niet voor dat van anderen. Je kunt een Nederlands Tweede-Kamerlid niet aansprakelijk stellen voor het wangedrag van een stel religieuze fanaten in het Midden Oosten. Ik moet nog zien dat er echt een rechtszaak komt. In dat geval is de aankondiging van Bernard Wientjes niet meer dan een opzichtig vertoon van kruiperigheid in de hoop grote ondernemingen en hun relaties in moslimlanden te behagen. Niet echt handig, want als mijnheer Wientjes weer bij is met de kranten, moet hij nog maar eens lezen wat de Koran heeft te zeggen over huichelaars.

Ondertussen is zijn hele verhaal nogal intimiderend. Er zijn heel wat Nederlandse bedrijven actief in China. Hoe rijk is Erik van Muiswinkel eigenlijk? En als je nog iets wou zeggen over Tibet: gelieve eerst kijken of je verzekering dat wel dekt. Er is geen aparte vrijheid van meningsuiting voor Geert Wilders. Als je aan zijn vrijheid van meningsuiting komt, kom je aan de mijne. Een ook die van u en van Bernard Wientjes zelf. Het lijkt me geen goed idee als de grote ondernemers in dit land namens de extremisten de strijd tegen het vrije westen komen voeren.

Het maakt wel in een keer duidelijk dat het hoofdprobleem niet de buitenlanders of de moslims zijn, maar gewoon wijzelf: in Nederland opgegroeid, zonder besef op welke waarden onze samenleving is gegrondvest, zonder trots op onze tradities en vooral zonder durf om daarvoor pal te staan. Geen wonder dat er zo ruimte ontstaat voor onsmakelijke en achterhaalde ideologieën. Vrijheid moet worden verdiend, elke dag opnieuw.

Vindt u dat ik te hard van stapel loop? Ach, ik ga er maar van uit dat we over een dag of twee horen dat het allemaal een grapje was. Daar sluit ik me dan bij aan.